Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące biernego prawa wyborczego

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. — Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547 ze zmianami) prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady. Nie mają prawa wybierania, a zatem również prawa wybieralności, osoby pozbawione praw publicznych lub ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym oraz osoby pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu (art. 5 ust. 2 Ordynacji wyborczej).

Ponadto zgodnie z art. 7 ust. 2 Ordynacji wyborczej, w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy — Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 102, poz. 1055) nie mają prawa wybieralności:
- osoby karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego oraz
- osoby, wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.

Brak z tego tytułu prawa wybieralności trwa od uprawomocnienia się orzeczenia do jego zatarcia.

Zgodnie z art. 8 ustawy o zmianie ustawy — Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw, wzmiankowany art. 7 ustawy — Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw w znowelizowanym brzmieniu ma zastosowanie do kadencji następujących po kadencji, w czasie której ustawa zmieniająca weszła w życie. Oznacza to, iż osoby, które nie mają prawa wybieralności w związku z art. 7 ust. 2 Ordynacji wyborczej nie będą mogły kandydować w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego, których kadencja rozpoczyna się w bieżącym roku.