Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 października 2013 r. dotyczące okresów, w trakcie których nie przeprowadza się wyborów uzupełniających, wyborów nowych rad i wyborów przedterminowych oraz referendów lokalnych

Warszawa, dnia 8 października 2013 r.

        PAŃSTWOWA
KOMISJA WYBORCZA
   ZPOW-703-54/13

Państwowa Komisja Wyborcza, podobnie jak w piśmie z dnia 6 października 2009 r. znak ZPOW 703-35/09, przed upływem kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego przypomina, że w dniu 21 listopada 2014 r. upływa kadencja rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Zbliżają się zatem okresy, w trakcie których nie przeprowadza się wyborów uzupełniających, wyborów nowych rad i wyborów przedterminowych oraz referendów lokalnych. Oznacza to, że:

1)       wyborów uzupełniających, zgodnie z art. 193 ust. 4 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. 
— Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190 i z 2011 r. Nr 34, poz. 172) w związku z art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Przepisy wprowadzające ustawę — Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113, z późn. zm.), nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad. Zatem ostatnie wybory uzupełniające mogą zostać przeprowadzone w dniu 18 maja 2014 r.Ponieważ pierwsza czynność wyborcza w wyborach uzupełniających, tj. podanie do wiadomości publicznej zarządzenia wojewody, musi zostać wykonana najpóźniej w 60 dniu przed dniem wyborów, wybory te mogą być zarządzane nie później niż dnia 19 marca 2014 r. Dotyczy to także wyborów uzupełniających powtarzanych w trybie art. 193 ust. 2 Ordynacji wyborczej, a także wyborów uzupełniających, o których mowa w art. 194 ust. 3 Ordynacji wyborczej. Przepis art. 193 ust. 4 Ordynacji wyborczej stosuje się odpowiednio w przypadku wygaśnięcia mandatu radnego wybranego w okręgu wyborczym w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców oraz mandatu radnego powiatu lub województwa;

2)       wyborów nowych rad, zgodnie z art. 197 ust. 8 Ordynacji wyborczej w związku z art. 16 ust. 3 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę — Kodeks wyborczy, nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad. Zatem ostatnie wybory nowych rad mogłyby zostać przeprowadzone w dniu 18 maja 2014 r.Należy jednak zauważyć, że wybory te są przeprowadzane w związku ze zmianami w podziale terytorialnym państwa. Zmiany te następują z dniem 1 stycznia. Zgodnie z art. 26 ust. 1 Ordynacji wyborczej wybory powinny zostać przeprowadzone w ciągu 90 dni od tej daty, czyli nie później niż dnia 30 marca 2014 r.;

3)       wyborów przedterminowych do rad, zgodnie z art. 196 ust. 3 Ordynacji wyborczej w związku z art. 16 ust. 3 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę — Kodeks wyborczy, nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad. Zatem ostatnie wybory przedterminowe mogą zostać przeprowadzone dnia 17 listopada 2013 r. Terminy wykonania czynności wyborczych w wyborach przedterminowych mogą być krótsze od przewidzianych w ustawie, jednakże w opinii Państwowej Komisji Wyborczej od zarządzenia wyborów (ogłoszenia) do dnia głosowania powinno upłynąć co najmniej 40 dni. Dlatego też, wybory te mogą być zarządzane nie później niż dnia 8 października 2013 r.;

4)       wyborów przedterminowych wójtów (burmistrzów i prezydentów miast), zgodnie z art. 28d ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594 i poz. 645) nie przeprowadza się, jeżeli ich data miałaby przypaść w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji wójta. Zatem ostatnie wybory przedterminowe wójtów mogą zostać przeprowadzone w dniu 18 maja 2014 r. Terminy wykonania czynności wyborczych w wyborach przedterminowych mogą być krótsze od przewidzianych w ustawie, jednakże w opinii Państwowej Komisji Wyborczej od zarządzenia wyborów (ogłoszenia) do dnia głosowania powinno upłynąć co najmniej 40 dni. Dlatego też, wybory mogą być zarządzane nie później niż dnia 8 kwietnia 2014 r. Wyborów przedterminowych nie przeprowadza się także wtedy, jeżeli data wyborów miałaby przypaść w okresie dłuższym niż 6 a krótszym niż 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji wójta, a rada w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu wójta podejmie uchwałę o nieprzeprowadzaniu wyborów. Zatem w przypadku gmin, w których wybory miałyby być zarządzone na dzień przypadający po dniu 21 listopada 2013 r. ale nie później niż dnia 18 maja 2014 r. wybory zarządza się jeżeli rada gminy nie podejmie, w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu wójta (lub ogłoszenia protokołu terytorialnej komisji ds. referendum w dzienniku urzędowym województwa w przypadku odwołania organu wykonawczego gminy w referendum), uchwały o nieprzeprowadzaniu wyborów.

Ponadto Państwowa Komisja Wyborcza informuje, że:

1)       zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 706) wnioski mieszkańców o przeprowadzenie referendum lokalnego w sprawie odwołania organu (organów) jednostki samorządu terytorialnego przed upływem kadencji mogą być składane nie później niż na 8 miesięcy przed zakończeniem kadencji, tj. do dnia 21 marca 2014 r.;

2)       zgodnie z art. 28a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, tj. nie później niż dnia 21 lutego 2014 r.jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. W tym przypadku rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium;

3)       zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy, nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, tj. nie później niż dnia 21 lutego 2014 r. może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z przyczyny innej niż nieudzielenie wójtowi absolutorium.

Stosownie do art. 67 ust. 1-3 ustawy o referendum lokalnym ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym wyników referendum rozstrzygających o odwołaniu organu jednostki samorządu terytorialnego oznacza zakończenie działalności danego organu, a w przypadku ważnego referendum w sprawie odwołania wójta przeprowadzonego na wniosek rady gminy z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium, w którym przeciwko odwołaniu wójta oddano więcej niż połowę ważnych głosów — oznacza zakończenie działalności rady. W takiej sytuacji mają zastosowanie niniejsze wyjaśnienia dotyczące terminów przeprowadzania wyborów przedterminowych odpowiednio rady lub wójta.

Nieprzeprowadzenie wyborów przedterminowych rady lub wójta powoduje, że do końca kadencji funkcję organu (organów) samorządu terytorialnego pełni osoba powołana przez Prezesa Rady Ministrów, w trybie art. 67 ust. 4 ustawy o referendum lokalnym.

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej: (-) Stefan J. Jaworski